Η μουσικοαφηγηματική αυτή εκδήλωση αποτελεί μέρος των πολιτιστικών εκδηλώσεων της ΚΕ του ΚΚΕ ενόψει του επιστημονικού συνεδρίου της με τίτλο «Η λογοτεχνία στα χρόνια της θύελλας (1940-1950)» η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 21 και 22 Δεκέμβρη 2024 στον Περισσό. Προηγήθηκε η θεατρική παράσταση «Τα Μαγικά Βουνά» και ακολουθεί στις 14 Δεκέμβρη η συναυλία με τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι από τη δεκαετία 1940-1950, με ερμηνευτές τους Βασίλη Γισδάκη, Μανώλη Μητσιά, Νατάσσα Μποφίλιου και Μαρία Φαραντούρη.

Στο φουαγέ της αίθουσας φιλοξενείται έκθεση με εικαστικά έργα της περιόδου, από την Πινακοθήκη του ΚΚΕ.

Μέσα από κείμενα, ποιήματα, άρθρα και χρονογραφήματα του Κώστα Βάρναλη το κοινό που κατέκλυσε την Αίθουσα έγινε δέκτης του λόγου μιας από τις κορυφαίες προσωπικότητες των γραμμάτων μας. Τα κείμενα απήγγειλαν οι ηθοποιοί Ελένη Γερασιμίδου και Γιάννης Γεραμαζίδης. Τα μελοποιημένα κομμάτια ερμήνευσαν οι Κώστας Θωμαΐδης, Αλέξανδρος Καψοκαβάδης, Πολυξένη Καράκογλου και Κώστας Τριανταφυλλίδης. Έπαιξαν οι μουσικοί Γιώργος Κατσίκας, Μίμης Ντούτσουλης, Ευαγγελία Μαυρίδου, Μαρίνος Γαλατσίνος, Νίκος Σαμαράς, Βασιλική Μαζαράκη και Γιάννης Παπαζαχαριάκης, ο οποίος έκανε και τις ενορχηστρώσεις.

Στο άνοιγμα της εκδήλωσης μίλησε η Νίκη Κυριαζή, μέλος του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ, η οποία σημείωσε, μεταξύ άλλων:

«Ο Βάρναλης υπήρξε πολύπλευρος δημιουργός. Έγραψε ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, δοκίμια, κριτική, χρονογραφήματα, άρθρα σε εφημερίδες κάτω πάντα από το φως της πρωτοπόρας ιδεολογίας του, ενώ ως εξαίρετος κλασσικός φιλόλογος μετάφρασε κείμενα κυρίως της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.

Με όποιο είδος του γραπτού λόγου κι αν καταπιανόταν δεν έχανε ποτέ το καθάριο ταξικό του κριτήριο. Στους άγριους καιρούς και τις φουρτούνες που αντιμετώπισε το κομμουνιστικό κίνημα στα χρόνια του, το ορθόπλωρο καράβι της τέχνης του δεν έχασε ποτέ τον δρόμο του».

«Για την αταλάντευτη τοποθέτησή του στο πλευρό των αδικημένων δεν ήταν λίγες οι διώξεις που δέχτηκε. Δεν ήταν όμως λίγες και οι τιμές που του αποδόθηκαν. Ο Βάρναλης ήταν ο ένας από τους δύο Έλληνες διανοούμενους που προσκλήθηκαν στο Α' Συνέδριο Σοβιετικών Συγγραφέων, το 1934. Ο άλλος ήταν ο Δημήτρης Γληνός. Και ήταν ο πρώτος Έλληνας ποιητής που τιμήθηκε με το βραβείο Λένιν για την Ειρήνη το 1959. Ο άλλος, 18 χρόνια αργότερα, ήταν ο νεώτερός του Γιάννης Ρίτσος» πρόσθεσε.

Όπως ανέφερε, «η εξαθλίωση του ελληνικού λαού, των εργατών, των ανθρώπων του μόχθου, η Μικρασιατική Εκστρατεία και η τραγική της κατάληξη τον ωρίμασαν βίαια.

Απότομα πέρασε από την ιδεαλιστική κοσμοθεωρία του στον μαρξισμό και σύντομα συνδέθηκε με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Έτσι ξεκίνησε η ανεπίστρεπτη πορεία του προς τη συνειδητοποίηση της αποστολής του, που είναι αποστολή κάθε πνευματικού ανθρώπου, κάθε εργάτη, κάθε δίκαιου ανθρώπου. Να συμβάλλει στην "κοινωνική χειραφέτηση της εργατικής τάξης για την κατάληψη της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας και την πραγματοποίηση του δικού της πολιτισμού", όπως ο ίδιος έγραφε».

«Για το επαναστατικό συγγραφικό έργο του, αλλά και για την εμπλοκή του, ως καθηγητής μέσης εκπαίδευσης, πρώτα στα "Αθεϊκά" του Βόλου -που οδήγησαν στο κλείσιμο του Ανώτερου Παρθεναγωγείου του Βόλου - και αργότερα στα "Μαρασλειακά" στο πλευρό των κομμουνιστών δασκάλων Ρόζας Ιμβριώτη και Δημήτρη Γληνού, γνώρισε διώξεις, ως την οριστική απόλυσή του από τη δημόσια εκπαίδευση το 1926. Το 1936 η δικτατορία της 4ης Αυγούστου τον εξόρισε μαζί με χιλιάδες άλλους κομμουνιστές και προοδευτικούς δημοκράτες αγωνιστές στον Αη Στράτη. Τα σκοτεινά εκείνα χρόνια τα έργα του απαγορεύτηκαν και κάηκαν. Οι σελίδες τους έγιναν κυριολεκτικά ... το φως που καίει!» ανέφερε η Ν. Κυριαζή και πρόσθεσε:

«Στα χρόνια της τριπλής κατοχής η ποίησή του έγινε πηγή έμπνευσης για τον απελευθερωτικό αγώνα και τραγούδι των μελλοθάνατων κομμουνιστών μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα. Μετά την απελευθέρωση, η αιχμηρή και αλύγιστη πένα του μπήκε στην υπηρεσία των εντύπων του Κομμουνιστικού Κόμματος, όπου με συνεχή αρθρογραφία συνδαύλιζε την ταξική πάλη εκείνων των χρόνων. Το φρόνημα του δεν κάμφθηκε και το ποιητικό έργο του συνεχίστηκε τα επόμενα πέτρινα χρόνια και την επτάχρονη δικτατορία των συνταγματαρχών, μέχρι το τέλος της ζωής του».

«Τον κατηγόρησαν πως είναι μια στείρα άρνηση, πως είναι μόνο χαλαστής. Μα ο Βάρναλης είναι πρώτα απ΄ όλα πλάστης. Ο πλαστουργός μιας νέας συνείδησης, της συνείδησης της εργατικής τάξης ως τάξη για τον εαυτό της, για τους δικούς της σκοπούς και τα δικά της συμφέροντα και όχι για αυτά των αφεντικών της.

Είπαν ακόμη πως η μορφή των έργων του είναι παλιά και ξεπερασμένη, προφανώς γιατί μαζί με τη μορφή επιχειρούν να ξεπετάξουν ως αναχρονιστικό και το επαναστατικό περιεχόμενο της τέχνης του» επισήμανε, σε άλλο σημείο της ομιλίας της.

«Τη δύναμη του έργου του, την αδιάλλακτη στάση του, το σύστημα δεν του τη συγχώρεσε, ούτε όσο ζούσε ούτε και στα μετέπειτα χρόνια. Η προσπάθεια το έργο του να το καταπιεί η σιωπή είναι συστηματική, ειδικά στην εκπαίδευση. Απόλυτα λογικό, γιατί η επαναστατική τέχνη του είναι επικίνδυνη.

'Αλλωστε ο Βάρναλης καθόλου δεν ενοχλούνταν με όλα αυτά. Αδιαφορούσε για τη μη αναγνώριση του από το κράτος και τους φορείς του ... Το έβρισκε απολύτως ταιριαστό με τα έργα του.

Αλλωστε την καταξίωση τη γνώρισε και την απόλαυσε από αυτούς που λογάριαζε πάντα τη γνώμη τους» είπε.

«Δεν το είχε σκοπό, ούτε και το πολυπίστευε αλλά έγινε μεγάλος. Και είναι η ώρα το χρέος μας απέναντι του, να το αποδώσουμε... έτσι όπως το απαιτούσε... "Όχι με λόγια, μ' έργα τ' 'Αδικο πολέμα!/ Κι όχι μονάχος! Με τα πλήθη συνταιριάσου!..."» είπε, καταλήγοντας, η Ν. Κυριαζή.

πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ