Ντέιβιντ Ντόσον (ο Ανακριτής),  Άρθουρ  ΜακΜπέιν (ο Ύποπτος), Ραλφ Λιτλ (ο Μάνατζερ)

Από το βάθος ακούγεται μια γυναικεία φωνή: «45, 3, δεύτερη. Ησυχία και...action!»

Άρθουρ ΜακΜπέιν

Ο Ύποπτος μετακινεί το πιόνι του. «Καλός είσαι», παραδέχεται ο Ανακριτής. «Υπέθετες ότι κάποιος σαν και μένα δεν θα ήταν καλός;» του απαντά ο συμπαίκτης του.

Βρίσκονται σε αναμονή, περιμένουν νέα από τον Μάνατζερ. Τελικά, τα νέα δεν είναι καλά: το αυτοκίνητό τους έχει χαλάσει, θα πρέπει να μείνουν εκεί όλη τη νύχτα. Ο Ανακριτής αφαιρεί τις χειροπέδες και προτείνει στον Ύποπτο να βγουν μια βόλτα. Αυτός ο περίπατος θα διαρκέσει μέχρι το βράδυ, οπότε και θα επιστρέψουν για την τελική σκηνή- την κορύφωση της ταινίας.

Ο Ανακριτής Ντέιβιντ Ντόσον

Η σκηνή γυρίζεται πολλές φορές. Οτιδήποτε μπορεί να διακόψει το γύρισμα-μια σειρήνα, που ακούγεται από τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, όπου βρίσκεται το νεοκλασικό κτίριο που μας φιλοξενεί, το λάθος στρίψιμο του καρπού, ο τρόπος που πέφτει ένα πιόνι.

Διάλειμμα. Μια πινελιά πούδρας για να μη γυαλίζει το δέρμα και ξανά από την αρχή.

Βρισκόμαστε στα γυρίσματα της πρώτης μεγάλου μήκους του Θεόφιλου Παπαστυλιανού, ο οποίος κάνει ταινία το θρυλικό «Λάθος» του Αντώνη Σαμαράκη, σε αγγλόφωνη παραγωγή της ΑΡΓΟΝΑΥΤΕΣ Α.Ε, με τίτλο «The Flaw». Πρωταγωνιστές του είναι ο Ντέιβιντ Ντόσον, στο ρόλο του Ανακριτή, και ο Άρθουρ ΜακΜπέιν, στον ρόλο του Υπόπτου. Τον απόντα Μάνατζερ υποδύεται ο Ραλφ Λιτλ.

Ο Ύποπτος Άρθουρ ΜακΜπέιν

Οι δύο ηθοποιοί που παρακολουθούμε μέσα από το μόνιτορ είναι γνωστοί στη Βρετανία. Ο Μακμπέιν έχει συμμετάσχει, μεταξύ άλλων, στην πρόσφατη υπερπαραγωγή “Ναπολέων” του Ρίντλεϊ Σκοτ και είναι συγγραφέας παιδικών βιβλίων. Ο Ντόσον έχει παίξει στην πασίγνωστη σειρά “Peaky Blinders”, γράφει θεατρικά έργα και έχει υπάρξει υποψήφιος για το σημαντικό θεατρικό βραβείο Laurence Olivier (όπως και ο Λιτλ).

Το πολυβραβευμένο βιβλίο που παίνεψαν, μεταξύ άλλων, η Άγκαθα Κρίστι, ο Γκράχαμ Γκριν, ο Λουί Μπουνιουέλ και ο Άρθουρ Μίλερ, μας μεταφέρει σε έναν δυστοπικό, οργουελικό κόσμο, που κυριαρχείται από το Καθεστώς. Ένας αδίστακτος Ανακριτής παίρνει εντολή να ακολουθήσει ένα τέλειο Σχέδιο: να αποδείξει ότι ένας Ύποπτος είναι ένοχος. Ένα παιχνίδι ψυχολογικής χειραγώγησης μπαίνει σε εφαρμογή, η πραγματικότητα διαστρεβλώνεται και κάθε διάλογος ή δράση αποκτά μια νέα σημασία. Το Σχέδιο προχωρά με ακρίβεια χρονομέτρου και βήμα-βήμα το παζλ σχεδόν ολοκληρώνεται. Όμως, στο Σχέδιο υπάρχει ένα Λάθος- φαινομενικά μικρό, στην πραγματικότητα μεγάλο.

Θεόφιλος Παπαστυλιανός

Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Θεόφιλος Παπαστυλιανός γοητεύτηκε από την καφκική ατμόσφαιρα και τα μηνύματα του “Λάθους” ήδη από μικρή ηλικία. Πριν από 7 χρόνια αποφάσισε να ζητήσει τα δικαιώματα από τη σύζυγο του Αντώνη Σαμαράκη, Ελένη, και να το μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη, θεωρώντας ότι είναι πιο επίκαιρο από ποτέ: σε μία εποχή που η σκιά του φασισμού απλώνεται επικίνδυνα πάνω από την Ευρώπη, ενώ ταυτόχρονα όλα στροβιλίζονται γύρω από τη δύναμη της κινούμενης εικόνας, το «The Flaw» έρχεται να καταγράψει, όπως και το έργο του Σαμαράκη, τα ολέθρια δεινά του Ολοκληρωτισμού, αλλά και να δηλώσει την πίστη στον Άνθρωπο που, ακόμη και την ύστατη στιγμή, μπορεί να βρει το φως της ψυχής του μέσα στο σκοτάδι.

Μισή ώρα διακοπή και οι δύο πρωταγωνιστές, όπως και ο σκηνοθέτης, μας παραχωρούν λίγο χρόνο για μια ενδιαφέρουσα συζήτηση:

Τι κάνει αυτή την ιστορία τόσο επίκαιρη σήμερα;

Άρθουρ ΜακΜπέιν: Ο κόσμος δεν έχει αλλάξει. Το έργο μού φέρνει στο μυαλό συναρπαστικές ερωτήσεις περί ελευθερίας. Τι σημαίνει “ελεύθερη βούληση”, για παράδειγμα. Και αν μας ελέγχουν διαρκώς ή όχι.

Ντέιβιντ Ντόσον: Ίσως μας ελέγχουν μέσω των κινητών τηλεφώνων μας, εν αγνοία μας. Η φράση της ταινίας “Αν δεν είσαι μαζί μας είσαι εναντίον μας” λέει πολλά. Στη βρετανική πολιτική σκηνή, τα τελευταία 10, 15 χρόνια, αυτή η στάση υπάρχει και από τις δύο πλευρές, και έχει οδηγήσει σε γλοιώδεις καταστάσεις. Έχει δημιουργήσει προβλήματα ανάμεσα σε ανθρώπους που ανήκουν στις διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος και αυτό είναι επικίνδυνο.  

Η βασική δυσκολία των ρόλων σας;

Ντέιβιντ: Το να σχεδιάσω την αργή μεταστροφή του ήρωά μου, του Ανακριτή. Το ταξίδι αυτής της ιστορίας είναι τεράστιο και στο τέλος της είναι ένας τελείως διαφορετικός άνθρωπος. Από τη πρώτη στιγμή που διάβασα τον ρόλο, ήξερα ότι έπρεπε να τον αναλάβω. Ειδικά όταν συνάντησα τον Θίο Παπαστυλιανό.

Άρθουρ: Για μένα, η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν να διατηρήσω το μαλλιά μου τακτοποιημένα όταν φυσούσε! Επίσης, είναι δύσκολο να ξύσεις το κεφάλι σου όταν φοράς χειροπέδες!  (γελάει). Για να μιλήσω σοβαρά: στη διάρκεια των γυρισμάτων μας στη Λετονία, επισκέφθηκα το Μουσείο της KGB και είδα τι σου συνέβαινε όταν σε αιχμαλώτιζε ένα καθεστώς. Ήταν απαίσιο και τρομακτικό. Η πρόκληση, λοιπόν, ήταν να φέρω την πραγματικότητα σε αυτή την κατάσταση και στο τι θα μπορούσε να συμβεί στον Ύποπτο και, ταυτόχρονα, να αφήσω αρκετό χώρο για να ανθίσει μια φιλία. Χρειάζεται να σχινοβατήσεις ανάμεσα στον φόβο και την απόγνωση και στις στιγμές  στις οποίες η ανθρωπιά μπορεί να λάμψει.

Τι σκεφτήκατε όταν μάθατε για τα γυρίσματα στην Ελλάδα;

Ντέιβιντ: Τα τελευταία 10 χρόνια έχω επισκεφθεί την Κέρκυρα 6 φορές! Την αγαπώ πολύ. Όμως, αυτή είναι η πρώτη μου φορά στην Αθήνα. Εδώ είχαμε το προνόμιο να γνωρίσουμε τη σύζυγο του λογοτέχνη, Ελένη Σαμαράκη. Ήρθε στο πλατό μια μέρα, μας υπέγραψε τα βιβλία μας, ήταν πολύ συγκινητικό. 

Άρθουρ: Μου αρέσει πολύ να ταξιδεύω. Την Αθήνα τη λατρεύω. Κάνω αναρρίχηση και έχω ανακαλύψει διάφορους αναρριχητικούς τοίχους εδώ και, επειδή οι αναρριχητές είναι ίδιοι σε ολόκληρο τον κόσμο,  νιώθω οικεία.

Ο Θεόφιλος Παπαστυλιανός, η βοηθός σκηνοθέτη Κέλλυ Αναγνώστου και ο διευθυντής φωτογραφίας  Θoδωρής Ζαχαράκης_

Πώς είναι η συνεργασία σας με τον σκηνοθέτη;  

Ντέιβιντ: Πριν τα γυρίσματα, είχαμε την πολυτέλεια να κάνουμε δύο εβδομάδες πρόβες με τον Θίο και να εξερευνήσουμε αυτή τη σχέση. Είναι πολύ συνεργάσιμος και νιώθω προνομιούχος που συμμετέχω στην πρώτη του ταινία.

Αρθουρ: Πριν μερικά χρόνια είπα στον ατζέντη μου ότι θέλω να δουλεύω μόνο με ανθρώπους που κάνουν την πρώτη τους ταινία. Είναι πάντα τόσο ενθουσιώδεις! Βέβαια, ο Θίο δεν σου δίνει την εντύπωση ότι αυτή είναι η πρώτη του μεγάλου μήκους.

Εντοπίζετε διαφορές σε σχέση με τις μεγάλες παραγωγές όπου έχετε συμμετάσχει;

Ντέιβιντ: Εδώ όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους, είναι φίλοι, υπάρχει αλληλοσεβασμός. Νιώθεις ότι τα μέλη του συνεργείου μας νοιάζονται αληθινά για το πρότζεκτ. Έπειτα από 13 ώρες δουλειάς, τους βλέπεις να έχουν ακόμα ενέργεια και να χαμογελούν.  

Άρθουρ:  Όλοι είναι καλοδιάθετοι. Το κλίμα είναι οικογενειακό.

Το «Λάθος» πρωτοδημοσιεύτηκε το 1965. Ποια κοινά στοιχεία εντοπίσατε με το σήμερα;

Ντέιβιντ: Διάβασα το βιβλίο σε 6 ώρες. Το ρούφηξα. Η δύναμή του είναι διαχρονική, δεν αφορά συγκεκριμένο χρόνο ούτε τόπο.  

Άρθουρ: To βιβλίο παρουσιάζει έναν κόσμο όπου τα πάντα είναι δυαδικά. Ναι ή όχι, μηδέν ή ένα, είσαι μαζί μας ή εναντίον μας. Αυτό ακριβώς είναι το Χ, το πρώην tweeter δηλαδή, τα social media γενικά. Έχω την αίσθηση ότι ο σύγχρονος κόσμος είναι χωρισμένος σε δύο πλευρές, στο άσπρο ή στο μαύρο, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις δεκάδες αποχρώσεις που υπάρχουν ανάμεσα. Βρίσκω, λοιπόν, πολύ ενδιαφέρον ότι “Το Λάθος” παρουσιάζει δύο ανθρώπους που αντιπροσωπεύουν δύο αντίθετες πλευρές και που κατορθώνουν να συναντηθούν στο μέσον και να διαπιστώσουν ότι έχουν περισσότερες ομοιότητες παρά διαφορές. Θυμάμαι, όταν ήμουν 24 ετών, ο πατέρας της φίλης μου είχε αντίθετες πολιτικές απόψεις από μένα και τσακωνόμασταν άγρια στο τραπέζι του δείπνου. Κι όμως τώρα, αρκετά χρόνια μετά, έχω συνειδητοποιήσει ότι εκείνος μου δίδαξε περισσότερα πράγματα για την πολιτική από οποιονδήποτε άλλον. Γιατί, στο βάθος, πιστεύουμε στα ίδια πράγματα. Έχουμε περισσότερες ομοιότητες παρά διαφορές.  

Πιστεύετε ότι η νέα γενιά είναι περισσότερο ή λιγότερο πολιτικοποιημένη από τη δική σας;

Άρθουρ: Η δική μου εντύπωση είναι ότι η γενιά Ζ είναι ιδιαίτερα πολιτικοποιημένη. Τουλάχιστον στη χώρα μου, νιώθω ότι άνθρωποι 10 χρόνια νεώτεροι από μένα είναι, ίσως, πιο πολιτικοποιημένοι και από μένα σήμερα.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται, κάνουμε τα ίδια λάθη ξανά και ξανά… Μπορεί κανείς να είναι αισιόδοξος για την ανθρωπότητα;

Ντέιβιντ: Εντελώς! Είμαι γκέι και στη χώρα μου, όσον αφορά τους νόμους που αφορούν την ισότητα, την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, έχω δει εξέλιξη- αργή αλλά υπαρκτή. Αυτό μου δίνει  πολύ μεγάλη ελπίδα για το μέλλον. Βρισκόμαστε σε μια πολύ σημαντική στιγμή, στην οποία οφείλουμε να θυμηθούμε πόσο μακρυά έχουμε προχωρήσει, ώστε να μην γυρίσουμε ποτέ πίσω.

Ντέιβιντ Ντόσον και Άρθουρ ΜακΜπέιν

Θεόφιλε, τα εξωτερικά γυρίσματα του ξενοδοχείου στο οποίο υποτίθεται ότι βρισκόμαστε τώρα, πραγματοποιήθηκαν στη Λετονία. Γιατί;

Θεόφιλος Παπαστυλιανός: Η Λετονία ήταν μονόδρομος για τα εξωτερικά γυρίσματα, επειδή μας πρόσφερε τον κόσμο που θέλαμε να δημιουργήσουμε, στον οποίο όλες οι δομές είναι μπρουταλιστικές, τα κτίρια είναι μεγάλα, ο άνθρωπος φαντάζει μικρός. Αυτού του είδους τα κτίρια τα βρίσκεις στο Βερολίνο ή στη Νέα Υόρκη, και θα τα βρίσκεις πάντα, αλλά στην Αθήνα δεν υπάρχουν. Αν πηγαίναμε στον Πύργο των Αθηνών, θα δηλώναμε απευθείας ότι “βρισκόμαστε” στη δεκαετία του ΄70. Εμείς, όμως, παρουσιάζουμε ένα καθεστώς άχρονο, που δεν ξέρουμε πότε θα τελειώσει. Ο κόσμος του βιβλίου και της ταινίας δεν έχει συγκεκριμένη ταυτότητα- μπορεί να είναι η Ελλάδα, η Αμερική, η Ρωσία, οπουδήποτε.

Αρχικά, «Το Λάθος» προοριζόταν να γυριστεί στα ελληνικά. Γιατί επέλεξες, τελικά, την αγγλική γλώσσα;

Θεόφιλος: Είναι καλό για την ταινία που γίνεται στα αγγλικά. Δεν το λέω μόνο σε σχέση με το ταξίδι της σε αίθουσες της Ελλάδας και του εξωτερικού. Ως φόρμα, επειδή αγγίζει πολύ το νουάρ, εμένα προσωπικά θα μου φαινόταν περίεργο να είναι στα ελληνικά.  Όταν θέλεις να πετύχεις κάτι άτοπο και άχρονο, η αγγλική γλώσσα βοηθάει. Μόλις μεταφράσαμε το κείμενο του σεναρίου στα αγγλικά, “είδαμε” μια καλύτερη ταινία. Λειτούργησα ενστικτωδώς. 

Γιατί διάλεξες τη συγκεκριμένη ιστορία για την πρώτη σου ταινία;

Θεόφιλος: Επειδή θεώρησα ότι το μήνυμα του “Λάθους” είναι πάρα πολύ δυνατό. Το ταξίδι της ταινίας ξεκίνησε πριν από χρόνια. Η μεγάλη πρόσκληση  για τους σεναριογράφους, λοιπόν, είναι αυτό που γράφεις τώρα να είναι επίκαιρο και όταν θα βγει η ταινία. Εγώ ένιωθα ότι αυτό, όσο πηγαίνει, θα γίνεται και πιο επίκαιρο. Αυτή τη στιγμή έχω, δυστυχώς, δύο συναισθήματα μέσα μου: από τη μία χαίρομαι γιατί η απόφασή μου ήταν σωστή, το πέτυχα! Από την άλλη, λυπάμαι για το πώς πηγαίνει ο κόσμος-γιατί, στο μεταξύ, είχαμε τον covid, την Ουκρανία, την Παλαιστίνη… Πιστεύω ότι δεν θα καλυτερέψει η κατάσταση, το αντίθετο. Σε πρώτο επίπεδο, “Το Λάθος” μιλάει για τα ολοκληρωτικά καθεστώτα. Όμως, στην ουσία, έχει να κάνει με τους ανθρώπους. Για το πόσο κοντά μπορούν να βρεθούν ή όχι. Για το πώς βλέπουμε  τον κόσμο. Ας φανταστούμε έναν κυνηγό που περπατάει στο δάσος και, ξαφνικά, αντικρίζει ένα ελάφι. Σηκώνει το όπλο, βάζει το μάτι στη διόπτρα και τι βλέπει; Ένα θήραμα. Αν κατέβαζε το όπλο, όμως, θα έβλεπε ξανά ένα ελάφι. Το ίσιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους. Γι’ αυτό μιλάει ο Σαμαράκης: για τις διόπτρες μας και για το πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο μέσα από τις δικές μας παρωπίδες. Πλέον, έχουμε καταργήσει τη γκρίζα ζώνη, λες και είναι κάτι κακό. Όμως, στην πραγματικότητα, η γκρίζα ζώνη είναι το σημείο επαφής των ανθρώπων.  

Παρακολουθήσαμε μια σκηνή με θεατρικότητα, σχετικά στατική, η οποία αντανακλά έμμεσα την ψυχολογία των ηρώων. Μάθαμε, όμως, επίσης ότι οι ρόλοι απαιτούν καλή σωματική κατάσταση. Η ταινία, δηλαδή, θα έχει και σκηνές δράσης;

Θεόφιλος: Είναι γεμάτη με σκηνές δράσης! Έχει όπλα, έχει πνιγμούς, τους έχουμε εξουθενώσει τους ηθοποιούς! Τους βάζουμε να κολυμπάνε, να πνιγούνε, τους τρέχουμε στο λούνα παρκ, τους βγάζουμε σε μπαλκόνια πάνω από κενό 15 μέτρων, σε σκηνές όπου βρέχει επί δύο μέρες...(γελάει). Πάντως, νομίζω ότι περνάνε πάρα πολύ καλά, αντιλαμβάνονται την καλή ενέργεια που έχουμε όλοι στο πλατό. Και εκείνοι, όμως, εκτός από υπέροχοι ηθοποιοί, είναι  και φανταστικά παιδιά. 

Η ταινία «The Flaw» θα βγει στις αίθουσες το 2025, 60 χρόνια από την πρώτη έκδοση του μυθιστορήματος.