*Αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο μάς υποχρεώνει να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας στη μεγάλη εικόνα. Ενας πανίσχυρος Πρόεδρος στο εσωτερικό ασφαλώς και θα απολαμβάνει μεγαλύτερη ευχέρεια κινήσεων στην άσκηση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Αν και είναι υπερβολικά νωρίς για ασφαλείς εκτιμήσεις, αν ο Τραμπ κινηθεί εντέλει ορθολογικά έχει τις δυνατότητες και κυρίως την ευκαιρία να αφήσει αποτύπωμα στο πεδίο της γεωπολιτικής που με τόση ορμή έχει επιστρέψει στη διεθνή σκακιέρα. Ούτως ή άλλως, πρόκειται για προσωπικότητα που επιθυμεί να τοποθετείται στο επίκεντρο των εξελίξεων και όχι σε περιβάλλον απομόνωσης. Οι Ευρωπαίοι βρίσκονται στην πρώτες θέσεις εκείνων που αγωνιούν για τα δείγματα γραφής του σε δύο κρίσιμες πολιτικές που θα δοκιμάσουν τα όρια και τις αντοχές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης (οικονομία και άμυνα). Οι ευθύνες μας είναι γνωστές και βαριές. Ακόμα χειρότερα, Γερμανία και Γαλλία αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις στο εσωτερικό τους. Εξέλιξη που μεγαλώνει περισσότερο την πληγή που για πολλά χρόνια ταλαιπωρεί την Ευρώπη-υπνοβάτη (έλλειμμα ηγεσίας, πολιτικής πυξίδας και κεντρικής καθοδήγησης).

Στην περίπτωση της Ελλάδας, που σταθερά αναβαθμίζει τη θέση της στη διατλαντική ιεραρχία, το θετικό είναι πως η νέα αμερικανική διοίκηση θα έχει τους ίδιους (στρατηγική εξωτερικής εξισορρόπησης, ανάσχεση Κίνας - Ρωσίας - Ιράν) έως και επιπλέον λόγους να διατηρήσει και να ενισχύσει (βλέπε Ισραήλ) τον ρόλο της χώρας μας ως βασικού παράγοντα της περιφερειακής αρχιτεκτονικής ασφαλείας και ισορροπίας δυνάμεων στην ανατολική Μεσόγειο. Επιπλέον, σε χαρτοφυλάκια που μας αφορούν έχουν επιλεγεί σοβαρά και αξιόπιστα πρόσωπα που γνωρίζουν την περιοχή μας. Η Τουρκία (δίνοντας έμφαση στη Συρία και στο κουρδικό) τηρεί στάση αναμονής αλλά και αυξημένης νευρικότητας για να δει ποια θα είναι η πολιτική της νέας κυβέρνησης. Με τον Τούρκο Πρόεδρο να προσδοκά ένα πλαίσιο ευρύτερων διαπραγματεύσεων που θα περιλαμβάνουν και το ουκρανικό. Σε κάθε περίπτωση, η Αγκυρα θα εστιάσει περισσότερο στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και ως εκ τούτου, ακόμη και αν ο ελληνοτουρκικός διάλογος για τις θαλάσσιες ζώνες οδηγηθεί σε αδιέξοδο, το πιθανότερο είναι να διατηρηθεί το περιβάλλον μη έντασης από κοινού με τα «μαξιλαράκια» της θετικής ατζέντας.

Οσον αφορά το δεύτερο, όμως, σπίτι μας, την Ευρώπη, που θα πιεστεί σφόδρα, επηρεάζοντας και τα του οίκου μας, είναι πρωτεύον, πέρα από τους Γάλλους και τους Γερμανούς, μαζί με την Ιταλία και την Πολωνία να βγούμε μπροστά για την επαναδιαπραγμάτευση της ευρωατλαντικής σχέσης. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός, σε αντίθεση με τον μυγιάγγιχτο εθνικισμό της στασιμότητας, εκφράζεται με εξωστρέφεια, επιζητώντας να επηρεάσει και την πορεία της Ε.Ε. Πρωτοστατώντας ο ίδιος με προτάσεις για ενεργητικές κοινές ευρωπαϊκές πολίτικες στο μεταναστευτικό, στην άμυνα, στις υποδομές και στην οικονομία. Στα θεμελιώδη και μη αμφισβητούμενα, αξίζει να υπενθυμίσουμε πως ο μαχητικός πατριωτισμός, που πράγματι έχουμε ανάγκη ως έθνος, είναι γνήσιος και αποτελεσματικός όταν δεν διαιρεί αλλά ενώνει την κοινωνία και τον λαό. Χωρίς να αφήνει περιθώρια για τον ψεύτικο και διαιρετικό λαϊκισμό. Με τον τελευταίο να ανατροφοδοτείται από μια πατρίδα που θα παραμένει ακίνητη, ανασφαλής και εν τέλει αυτοηττημένη.

Ως αλλαγή υποδείγματος, τα τελευταία χρόνια οι διεθνείς κρίσεις ερμηνεύτηκαν ως εθνική ευκαιρία. Με αποτέλεσμα ο υγιής και εξωστρεφής πατριωτισμός με φιλελεύθερο πρόσημο, που πολιτικά εκφράζεται στη σύγκλιση πατριωτικών-κεντρώων δυνάμεων, να έχει οδηγήσει στην ουσιαστικότερη αναβάθμιση της Ελλάδας από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Αποβάλλοντας τις υπονομευτικές αντιφάσεις αμφιθυμίας και καχυποψίας. Με καθαρές θέσεις για την τοποθέτηση και -το κυριότερο- τον αξιόπιστο και ενεργητικό στρατηγικό προσανατολισμό μια χώρας status quo. Εκείνης που ορθά αποφάσισε να βρεθεί εντός και όχι εκτός παιχνιδιού. Ενθαρρύνοντας και την Κυπριακή Δημοκρατία προς μια τέτοια κατεύθυνση.

Θα συνεχίσουμε να είμαστε κερδισμένοι εφόσον διατηρούμε και ενδυναμώνουμε αυτή την εξωστρεφή και διεκδικητική πορεία. Η οποία θα περιλαμβάνει προτάσεις και βήματα επίτευξης στόχων προς τη νέα αμερικανική διοίκηση. Με εφαρμογή, μεταξύ άλλων, τόσο στην ανάσχεση όσο και στην εκλογίκευση της Τουρκίας. Αποκηρύσσοντας συνταγές που δοκιμάστηκαν και απέτυχαν. Με πρώτες εκείνες της ακινησίας, της εσωστρέφειας αλλά και της γκετοποίησης της εξωτερικής μας πολιτικής. Η Ελλάδα ήδη εφαρμόζει την «ειρήνη διά της ισχύος» και εσφαλμένα συγχέεται η μετριοπάθεια με την αποφασιστικότητα. Ταυτόχρονα, σε έναν κόσμο περισσότερο σκληρό και βίαιο, καλούμαστε διαρκώς να φροντίζουμε για την ανθεκτικότητα του τόπου μας. Οδηγώντας τον στα όρια του εφικτού. Ανευ κηδεμόνων.