Παρά την ανάκαμψη στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων από το τραπεζικό σύστημα -όπως καταγράφεται στα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος-, η δυσκολία άντλησης κεφαλαίων παραμένει ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα των μικρομεσαίων και ιδιαίτερα των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με έρευνα της ΕΤΕπ, το 16% των ελληνικών επιχειρήσεων έχει δυσκολία πρόσβασης σε κάθε είδους εξωτερική χρηματοδότηση, ενώ ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι μόλις 6,6%. Στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις το αντίστοιχο ποσοστό αυξάνεται στο 19,1%. Επίσης, το 75% των ελληνικών επιχειρήσεων χρησιμοποιεί εσωτερικά κεφάλαια για τη χρηματοδότηση επενδύσεων, έναντι 65% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος, ενώ στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις το ποσοστό αυτό είναι ακόμα μεγαλύτερο, αγγίζοντας το 81%.
Η αξιοποίηση των εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων και χρηματοδοτικών εργαλείων σαφώς συμβάλλει στην κάλυψη του χάσματος, αντιμετωπίζοντας κενά της αγοράς. Το τελευταίο διάστημα έχουν υλοποιηθεί σημαντικές δράσεις σε αυτή την κατεύθυνση, με την ενεργοποίηση φορέων όπως η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, η ΕΤΕπ, η EBRD κ.ά. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, την τριετία 2020-2022, το ήμισυ περίπου των τραπεζικών δανείων προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις υποστηρίχθηκε από ευρωπαϊκά ή κρατικά προγράμματα στήριξης.
Στο πλαίσιο της αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από την παροχή χαμηλότοκων δανείων, με το ελάχιστο επιτόκιο για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις να βρίσκεται στο 0,35%. Σημαντικές ευκαιρίες δημιουργεί και η ενεργοποίηση των προγραμμάτων μικροπιστώσεων, στο πλαίσιο του προγράμματος εγγυήσεων του Ταμείου InvestEU σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων, που αφορούν πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, αλλά και ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους.
Είναι, ωστόσο, απαραίτητο να διευρυνθεί περαιτέρω η πρόσβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε εξωτερική χρηματοδότηση. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την αξιοποίηση εναλλακτικών πηγών και εργαλείων, όπως είναι τα μετοχικά σχήματα venture capital και private equity, οι επιχειρηματικοί άγγελοι για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, το leasing και το factoring. Ζητούμενο είναι, επίσης, η ενίσχυση του ανταγωνισμού στο τραπεζικό σύστημα, μέσω μικρότερων μη συστημικών τραπεζών, αλλά και με τη δυνατότητα σε μη τραπεζικά ιδρύματα να προσφέρουν μικροπιστώσεις και δάνεια, με αδειοδότηση και αυστηρή εποπτεία από την ΤτΕ.
Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών δραστηριοποιείται ενεργά για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των μελών του σε πηγές και εργαλεία χρηματοδότησης. Στο πλαίσιο αυτό, υλοποιεί δράσεις ενημέρωσης των επιχειρήσεων για τις δυνατότητες χρηματοδότησης των επενδυτικών τους σχεδίων, μέσω των διαθέσιμων ευρωπαϊκών πόρων, ενώ σχεδιάζει τη δημιουργία δομής μικροπιστώσεων για δάνεια μέχρι 25.000. Παράλληλα, εστιάζει στην καθοδήγηση των μικρομεσαίων και οικογενειακών επιχειρήσεων, με σκοπό την υιοθέτηση σύγχρονων προτύπων εταιρικής και φορολογικής διακυβέρνησης.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν τον πυρήνα της ελληνικής οικονομίας, οφείλουν σήμερα να εκσυγχρονίσουν τις δραστηριότητές τους, ώστε να καταστούν βιώσιμες και ανταγωνιστικές στην εγχώρια και τη διεθνή αγορά. Η πρόσβαση σε κατάλληλα για τις ανάγκες τους χρηματοδοτικά προϊόντα είναι βασικό προαπαιτούμενο σε αυτή την προσπάθεια.