«Η δικαιοσύνη είναι σαν το οξυγόνο. Η παρουσία της περνάει ίσως απαρατήρητη, αλλά η απουσία της καθιστά τη ζωή αδύνατη. Όπως το ανθρώπινο σώμα δεν επιβιώνει χωρίς οξυγόνο έτσι και η δημοκρατία δεν μπορεί να αναπνεύσει, δεν μπορεί να προοδεύσει, δεν μπορεί να εξελιχθεί χωρίς τον πνεύμονα της απονομής δικαίου», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας σε εκδήλωση του υπουργείου Δικαιοσύνης με θέμα «Ελληνική Δικαιοσύνη: Οι μεγάλες αλλαγές».
Ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι κεντρικό μέλημα της κυβέρνησης εδώ και 5 χρόνια αποτελεί η θωράκιση του κράτους δικαίου και ο εκσυγχρονισμός, η μεταρρύθμιση συνολικά, της δικαιοσύνης, όχι γιατί μας λείπουν οι άξιοι δικαστές, όσο γιατί ειδικά το συγκεκριμένο πεδίο το πολιορκούν παθογένειες πολλών δεκαετιών.
Ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πως είναι χρέος μας να κοιτάξουμε μπροστά, αναγνωρίζοντας τα πολλά θετικά βήματα τα οποία έγιναν ως τώρα. Ο πρωθυπουργός στάθηκε σε τρία μέτωπα, στη μεγάλη μεγάλη καθυστέρηση στην έκδοση των τελεσίδικων αποφάσεων, στην περιορισμένη ψηφιοποίηση της χρήσης τεχνολογίας και στην επανακατάρτιση του προσωπικού και βέβαια στα ζητήματα των υποδομών. Ανέφερε ότι από το 2019 η κυβέρνηση έχει προωθήσει 30 σημαντικές θεσμικές τομές όπως ενδεικτικά είναι η αναθεώρηση του ποινικού κώδικα. «Θεραπεύουμε λάθη του παρελθόντος αντιμετωπίζοντας, για παράδειγμα, αυστηρότερα τους θύτες και προστατεύοντας αποτελεσματικότερα τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας με δίκες οι οποίες διεξάγονται πλέον κατά προτεραιότητα. Θα ήθελα να τονίσω ότι στον τομέα της αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής βίας έχει γίνει μια πολύ ουσιαστική δουλειά με τη συνεργασία πολλών υπουργείων εμπεδώνοντας το αίσθημα, κυρίως στις γυναίκες οι οποίες θα καταγγείλουν τέτοια περιστατικά, με το θάρρος που πάντα απαιτείται, την απαραίτητη εμπιστοσύνη ότι τελικά στο κράτος και στη δικαιοσύνη θα βρουν την προστασία και τη φροντίδα που αξίζουν», υπογράμμισε. Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε και στα βήματα για την εξωδικαστική επίλυση των διαφορών.
«Αυτές οι επιλογές μειώνουν σημαντικά τις υποθέσεις οι οποίες φτάνουν στις αίθουσες ενώ και οι προθεσμίες σταδιακά εξορθολογίζονται. Ύστερα από χρόνια γίνεται μια πολύ σημαντική προσπάθεια στο συμβούλιο της επικρατείας το οποίο αυξάνει τους ρυθμούς του περιορίζοντας τις αναβολές», ενώ χαρακτήρισε ως εμβληματική μεταρρύθμιση τον νέο δικαστικό χάρτη. Σημείωσε ότι ήταν εθνικός στόχος που πρώτος οραματίστηκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος το 1911, δεν κατάφερε να τον υλοποιήσει ούτε όταν επιχείρησε και πάλι το 1931, και τώρα έγινε πράξη. «Έχουμε επιτέλους ένα δικαστικό χάρτη ο οποίος ενοποιεί τα πρωτοδικεία και τα ειρηνοδικεία, διπλασιάζουμε ουσιαστικά με αυτήν την παρέμβαση τους δικαστές του πρώτου βαθμού οι οποίοι αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρους των ποινικών και αστικών υποθέσεων. Τα πρώτα δείγματα είναι πολύ ενθαρρυντικά. Είναι μια μεταρρύθμιση της οποίας τα αποτελέσματα θα τα κρίνουμε και θα τα δούμε σε βάθος χρόνου», ανέφερε.
Για τις υποδομές είπε ότι προγραμματίζεται να κατασκευαστούν νέα δικαστικά μέγαρα σε οκτώ πόλεις, ανακαινίζονται ριζικά αλλά δέκα με πιο εμβληματικό ίσως το νέο δικαστικό μέγαρο του Πειραιά το οποίο έχει ήδη αρχίσει να κατασκευάζεται και θα είναι έτοιμο το πρώτο εξάμηνο του 2026.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε επίσης πως έμοιαζε παράξενο και αντιφατικό να διαθέτουμε διπλάσιους δικαστές ανά κάτοικο σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και την ίδια ώρα οι αποφάσεις να εκδίδονται σε χρόνο υπερτριπλάσιο. «Πρέπει και εμείς να φτάσουμε εκεί που έχουμε θέσει, στον μέσο όρο περίπου των κρατών του συμβουλίου της Ευρώπης για την έκδοση μιας τελεσίδικης δικαστικής απόφασης, λίγο κάτω δηλαδή από τα 2 χρόνια», επισήμανε ενώ είπε πως και η ελληνικ.η δικαιοσύνη θα πρέπει να συγχρονίσει το βηματισμό της.
Υπογράμμισε επίσης τη σημαντική συμβολή των πόρων από τον Ταμείο Ανάκαμψης και πως 220 εκ συνολικά έχουν εξασφαλιστεί μόνο για τις παρεμβάσεις που σχετίζονται με τη δικαιοσύνη και σύντομα θα μεταφραστούν σε μια νέα πραγματικότητα που θα προστατεύει ακόμα πιο αποτελεσματικά τον πολίτη, θα θωρακίζει τα δικαιώματα και θα εγγυάται την ασφάλεια δικαίου η οποία αποτελεί την προϋπόθεση και την ανάπτυξη κάθε κράτους.
Ως προς αυτό ο πρωθυπουργός είπε πως αποδίδει πολύ μεγάλη σημασία στην πλήρη ολοκλήρωση του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης δικαστικών υποθέσεων πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης η οποία, εξήγησε, είναι ένα ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα που αναβαθμίζει συνολικά τον τρόπο λειτουργίας των δικαστηρίων.
Αναφέρθηκε και στην αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας, στις τηλεδιασκέψεις, στο ηλεκτρονικό πινάκιο και στην ψηφιακή επίδοση των εγγράφων αλλά και στη συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης. «Δεν θα αντικαταστήσει ποτέ η νοημοσύνη την ανθρώπινη κρίση όμως μπορεί να είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο το οποίο θα επιταχύνει διαδικασίες και θα βελτιώσει τελικά την παραγωγικότητα των ίδιων των δικαστών», τόνισε.
Μίλησε και για τα ανανεωμένα προγράμματα της εθνικής σχολής δικαστών και για την σημαντική επιμόρφωση των νέων Ειρηνοδικών ώστε να αποκτούν επιπλέον γνώσεις για να μπορούν να δικάζουν ορθά τις υποθέσεις α' βαθμού.
Για το κράτος δικαίου είπε ότι η πρόοδος αναγνωρίζεται από την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιορίζοντας σε μόνο τέσσερις τις σχετικές συστάσεις της, λιγότερες από 18 κράτη-μέλη.
Ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι ο μόνος αντικειμενικός και αξιοκρατικός κριτής της προόδου που η χώρα μας κάνει ως προς τα θέματα κράτους δικαίου είναι η ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία χαιρετίζει και την παρέμβαση «σταθμό» όπως την χαρακτήρισε σύμφωνα με την οποία οι δικαστές θα συμμετέχουν στην επιλογή της ηγεσίας τους.
Επιπρόσθετα, αναφέρθηκε και στη δικαστική αστυνομία που έγινε πραγματικότητα το 2024 και είπε πως αποδεικνύεται ότι στον κρίσιμο χώρο της δικαιοσύνης η Ελλάδα προχωρά με γρήγορους ρυθμούς. Είναι κάτι είπε που απαντά στην στρεβλή εικόνα η οποία προβάλλεται συχνά από την αντιπολίτευση «η οποία δεν διστάζει να διασύρει και την εικόνα της πατρίδας μας στο εξωτερικό». «Δεν ισχυρίζομαι σε καμία περίπτωση ότι όλα γίνονται άψογα. Θεωρώ ότι μόνο αν είμαστε πραγματικά αυστηροί με τους εαυτούς μας και με το έργο μας, μπορούμε ουσιαστικά να βελτιωνόμαστε. Ας μην ξεχνάμε όμως από που ξεκινήσαμε πριν από 5 χρόνια και που είμαστε σήμερα, σε μια πορεία σίγουρα με αδυναμίες αλλά με πολλές γενναίες μεταρρυθμίσεις. Είναι μια ανορθωτική τροχιά που ακολουθεί η χώρα σε κάθε τομέα της δημόσιας ζωής. Δημοκρατία δεν σημαίνει μόνο καλύτερο εισόδημα, λιγότερη ανεργία, δυναμική ανάπτυξη. Σημαίνει πρώτα και πάνω από όλα εμπιστοσύνη στους θεσμούς, πρώτα και πάνω από όλα εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη», τόνισε ο πρωθυπουργός.